المستخلص یا جواهر القرآن یکی از جمله کتاب‌های نفیسی است که در معنی لغات و تفسیر مفردات قرآن نوشته شده و از آغاز تا پایان به ترتیب سوره‌های قرآن و با نظمی کامل نوشته شده است. در کتاب المستخلص اساس ترجمه لغات بر زبان پارسی نهاده شده و همه جا معنی واژه‌ها با شیوه و نثری استوار بیان شده است. ولی مصنف آن‌چنان که معمول دانشمندان زمان بوده، گاهی مطلب را با عبارات ساده عربی بیان کرده یا آنکه دنباله سخن را که به زبان پارسی نوشته است، به عربی آورده و با الفاظ و کلمات تازی با تمام و تکمیل آن پرداخته است.