اغلب گفته می‌شود پرنفوذترین نگرش‌های رقیب در آینده، دو نگرش کارل مارکس و الکسی دوتوکویل است. اگر چنین باشد، دومی ظاهراً گوی سبقت را ربوده است. دفاع هوشمندانه او از خودگردانی و پراکندگی قدرت بی‌مانند است. شگفت نیست اگر توکویل بر معاصرانی چون جان استوارت میل تأثیر فوق‌العاده نهاده باشد. با این حال توکویل فقط و فقط نگران قدرت نبود، بینشی اخلاقی داشت، بینشی که بسیاری از خوانندگان در برابر آن سر فرود آورده‌اند. توکویل مشارکت در حکومت را لازمه زندگانی سراپا اخلاقی می‌دانست و سخت بدین امر معتقد بود. هیچ نویسنده‌ای تاکنون چنین موشکافانه ارتباط شکل‌های دولت، شرایط گوناگون اجتماعی و مخاطرات اخلاقی را با یکدیگر نکاویده است. به همین دلیل توکویل نظرگاهی ممتاز در تاریخ اندیشه سیاسی غرب یافته است و توانسته بی‌آنکه اسیر تاریخ‌گرایی با بی‌طرفی کاذب علوم اجتماعی تحققی بشود تحولات اجتماعی در غرب مسیحی را مورد تحلیل و داوری قرار دهد. دیدگاه ممتاز او چه بود؟ چگونه توکویل به آن دست یافت؟ این کتاب کوششی است در پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها.

6.7

232