“جاحظ “( 255 160ه.ق) متفکر نامدار معتزلی یکی از نویسندگان برجسته زبان عربی در قرن دوم و سوم هجری است که نوشته‌هایش آیینه تمام نمای زندگانی و فرهنگ در سده‌های مذکور است” .
او با عباراتی محکم و چالاک و شوخ و متین نمونه‌های عالی از نقد و تحقیق و روایت و درایت و حقیقت و افسانه و پند و لبخند و فلسفه و سفسطه و طبیعت گویی و طبیعت نگاری به دست می‌دهد که در عین سرگرم کنندگی، پر بار و سرشار و آموزنده است .”مولف در کتاب حاضر احوال و آثار و دوران زندگی جاحظ را تحلیل و ترجمه نموده قطعات برگزیده و ممتازی از جاحظ را عرضه کرده است .
مطالب کتاب در پنج بخش تنظیم شده است1 : زمینه سیاسی و فرهنگی، 2 روزگار و زندگی جاحظ، 3 اندیشه و هنر جاحظ، 4 آثار جاحظ، 5 منتخبات از کتاب‌های “النجلاء”، “البغال”، “الحیوان”، “العرجان و البرصان “و “البیان و التبین .”در انتهای بخش اخیر، ترجمه کامل “رساله القیان ” جاحظ برای نخستین بار به چاپ رسیده است .صفحات پایانی به نمایه اسامی اختصاص دارد .
