“خف علائی” یا “خفی علائی” یا “الخفیه العلائیه” دومین تالیف طبی سید اسماعیل است که به امر اتسز خوارزمشاه پس از سال 521 ه.ق تالیف شده است. خف علائی خلاصه ای از ذخیره خوارزمشاهی است، اما این مطلب به تمام معنی کلمه صحیح نیست. بلکه در خف علائی از تشریح و وظایف الاعضاء و بسیاری از بیماریها و ایضا داروهای مفرد و مرکب و موضوعات دیگر که در کتاب ذخیره مشروحا مذکور افتاده در خف علائی دیده نمی شود. بطور خلاصه، ذخیره کتابی است در طب و بهداشت و متفرعات آن که با احاطه کاملی که جرجانی به این علوم داشته و با استفاده از کتب پیشینیان همانطور که آمده موجد “تجدد طب ایرانی” است. اما خفی علائی را مخصوص پادشاه به رشته تحریر در آورده. به عباره الاخری خفی علائی کتابی مخصوص و محض رفع حاجت شاه و بزرگان و اعیان و طبیعتا سایر طبقات می باشد. ایضا خف علائی برای آن دسته که استفاده از ذخیره مشکل بوده، بسیار آسان گردیده که طالبان به آن مراجعه نمایند.

3.5

287