از سخن‌سرایان شیرین‌زبان و فصحای درجه اول نظم فارسی بی‌شک یکی امیرالشعراء محمد معزی نیشابوری پسر عبدالملک برهانی است که بیش از نیم قرن در بهترین دوره پادشاهی سلاجقه (عهد ملک‌شاه و سنجر) در دستگاه ایشان سمت امارت شعرا داشته و به جلالت و عزتی تمام می‌زیسته و سرآمد گویندگان هم‌عصر خود شمرده شده است. دیوان این شاعر افزون بر آنکه شامل نزدیک به 18500 بیت از بهترین نمونه‌های فصاحت زبان و لطایف و نکاتی دقیق و دلاویز است، به دلیل همراه بودن شاعر با پادشاهان و امرا و وزرای سلجوقی و وظیفه و سمتی که او در ساختن اشعاری برای تبریک فتوحات و انتصابات و مدیحه‌سرایی از ارباب مناصب دولتی و رثاء اینان بعد از مرگ داشته، مشتمل بر یک سلسله وقایع تاریخی بسیار مهم است. این دیوان مشتمل بر قصاید و غزلیات و مقطعات معزی و همچنین دربرگیرنده حوادث تاریخی 55 سال از ایام سلطنت سلاجقه است.

18.1

888