روشنفکر ، علی الاصول نمی تواند نسبت به فرهنگ جامعه ای که به آن تعلق دارد بی تفاوت باشد و پیوند و دلبستگی خود را به فرهنگ ملی تعریف نکرده باشد. روشنفکران اعم از دینی یا غیر دینی نمیتوانند بدون توجه به فرهنگ جامعه خود، هیچ تغییر و تحولی در جامعه ایجاد نمایند.
در جامعه ای که ملیت و دیانت یا ایرانیت واسلامیت دو رکن اصلی هویت ملی را تشکیل میدهد، روشنفکر عرفی ممکن است از بعد پدیدار شناسی و نه اعتقاد و باور دینی، به نقش و اهمیت دین در جامعه ای که به آن وابسته است بپردازد، اما روشنفکر دینی از بعد ایمان و باور دینی توجه می کند و ضمن نقد سنت، به بازسازی و نوسازی اندیشه دینی متعهد است.
عمده ترین رسالت روشنفکری دینی، بوم یکردن مفاهیم و مقولات اساسی مدرنیته است. تا هنگامی که این مقولات و مفاهیم کلیدی بومی نشوند، تعارض میان فرهنگ بومی با عناصر مدرنیته، بروز پیدا خواهد کرد. تا زمانی که این فرایند صورت نگیرد، ایران وارد عصر جدید نخواهد شد.
روشنفکری دینی و چالشهای جدید مجموعه ای است که طی مقالات، نوشته ها، مصاحبه، یا میزگردها جنبش بیداری، اصلاح گری، نوگرایی و روشنفکری دینی د رایران و بعضاً در سایر کشورهای اسلامی و چالش های جدید پی در پی آن را مورد نقد و بررسی قرار داده است.