واقعیت این است که ما تاریخ ملی نداشتیم. تاریخی که نمودار زندگی مردم این مملکت باشد، وجود نداشت و تقریباً از قبل و بعد از اسلام، تاریخ بر پایه­ قدرت فرمان­روایان و پادشاهان نوشته شده بود. لازم بود، بالاخره با تحولات ایجاد شده در دنیا، در ایران هم توجهی به وضع مردم مملکت، سوابق اجتماعی، مبارزات آن­ها، اصول عقاید و افکار و … بشود. در فرصت‌های مناسب اشخاص ذی‌صلاحیت اظهار نظر کنند تا تاریخ واقعی ملت ایران به رشته­ تحریر درآید و ضبط شود. این است که من در فرصت‌هایی که پیش می­ آمد، یادداشت‌هایی برداشتم و به ­تدریج به شکل تاریخ اجتماعی ایران درآمد. این جزوه های تعلیمی در حقیقت به منزله ” طرح مطالب درباره آموزش فرهنگ میهنی” و بحثی مقدماتی راجع به آنهاست. مطالبی که در رسالات حاضر جمع آمده چندان زیاد و دامنه بحث در آنها چنان وسیع است که متاسفانه نتوانستیم با همه کوشش های خود آنها را درصفحات معدود بگنجانیم، خاصه که مقصود ما در تهیه این جزوها طرح مطالب بود نه تدوین آنها به صورت کتاب های درسی موجز در حماسه ملی ایران با اینکه ارزش تاریخی ندارد به وجود طبقات مختلف در جامعه اشاره شده و مخصوصاً از طبقه کشاورزان، پیشه وران، نظامیان و روحانیون سخن به میان آمده است. کتاب تاریخ اجتماعی ایران زندگی مردم یعنی حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری و هنری ایرانیان را با روشی علمی مورد تحقیق و پژوهش قرار می دهد. این اثر گرانبها یکی از مهمترین منابع در زمینه جامعه‌شناسی تاریخی به شمار می‌رود که راوندی با این کار پایه‌ای محکم و قابل ستایش در این عرصه بنیان نهاد.

2.7

171