دورۀ دو جلدی

مصاحبه با تاریخ یا به روایتی «تاریخ سازان» مجموعه‌ای از گفتگوهای اویانا فالاچی، روزنامه‌نگار و نویسنده ایتالیایی با رهبران سیاسی در اواخر دهه شصت و هفتاد قرن بیستم است. این کتاب اولین بار در 1974 منتشر شد و در سال 1977 با افزوده شدن 9 گفتگوی دیگر بازچاپ و شکل قطعی به خود گرفت. این کتاب شامل 27 گفتگوست که جلد اول شامل 16 مصاحبه در سال 2536 توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد. جلد دوم شامل 10 گفتگوی دیگر در بهمن 1357 منتشر شد و با توجه به آنچه در مقدمه جلد دوم آمده است، این کتاب “می‌بایست سال پیش، و در دنبالۀ آنچه با عنوان «جلد اول» منتشر شد نشر می‌یافت. اما عمال سانسور وزارت فرهنگ و هنر و ادارۀ مطبوعات دربار بخاطر مصاحبۀ فالاچی با شاه از انتشار آن ممانعت به عمل آوردند و گفتند: «به شرف عرض ملوکانه رسید و مخالفت فرمودندً» (یا شاید هم «خوش‌خدمتی» زیاد موجب شده بود که «چنین اشتباهی پیش آید»؟!”

اما بر خلاف ادعای ناشر در همین مقدمه، گفتگو با جووانی لئونه در هیچ کدام از این دو جلد منتشر نشده است. لئونه سیاستمدار، حقوقدان، استاد دانشگاه و از اعضای موسس حزب دموکرات مسیحی بود که از دسامبر 1971 تا ژوئن 1978 مقام رئیس جمهور ایتالیا را داشت و به اتهام رشوه خواری مجبور به استعفا شد. اما بعدها با پس گرفتن این ادعا، تبرئه و از وی اعاده حیثیت شد.

این کتاب در پنج دهۀ گذشته توسط ناشران مختلف ایرانی و تعداد مصاحبه‌های کمتر و بیشتر منتشر شده است. برخی ناشران بر خلاف میل مولف و به اقتضای روز گفتگوی فالاچی با خمینی را نیز به این کتاب افزوده‌اند. آخرین نمونه دیده شده با نام «مصاحبه‌های تاریخی» شامل سه گفتگو با روح‌الله خمینی، مهدی بازرگان و محمدرضا پهلوی است که از چاپ‌‌های مختلف دیگران ناشران برچیده شده و حتی فاقد نام مترجم است!