در ابتدای کتاب چنین می خوانیم:
مکتب دوره تعلیمات ابتدایی است با نظام آموزشی ویژه ای.
در مکب تعلیمات اجباری نیست، رایگان نیست، ولی شرایط چندان ساده و طبیعی است که بدون کسب مدرک رسمی و استفاده از مزایای قانونی و یا ضرورت جبری، گذراندن این دوره برای شغل، تحصیل و یا موقعیت های خاص اجتماعی، هر خانواده ای متعلق به هر طبقه و یا گروه اجتماعی و اقتصادی – ولو محرومترین طبقات – به آسانی می تواند کودکش را به مکتب بگذارد. اولیای طفل ناچار نیستند شکل تعیین شده ثابت و رسمی را برای پرداخت حق اسم نویسی تحمل کنند. به سادگی می توانند در هر سطحی از درآمد و امکانات مادی، با مکتب دار کنار آیند. پول، غله، میوه، شیر و ماست و حتی تعهد خدماتی عملی می تواند به عنوان حق الزحمه ای در قبال آموزش طفل قبول شود. مکتب یک نوع نظام آموزشی ابتدایی آزادی است. این آزادی ضرورتی است که با نظام ویژه زندگی روستایی کاملا سازگار است و نشان می دهد که در قدیم بینش مسئولان امور اجتماعی در هر مرحله ای بسیار واقع گرایانه تر از امروز بوده است…